Door: FHI, Federatie van Technologie Branches Het concept biobanken spreekt voor de leek nog niet echt tot de verbeelding. Wie het begrip wel kent, ziet het soms als niet meer dan een bibliotheekverzameling van biologisch materiaal. Een opslagplek voor bloed, urine, DNA en speeksel. Dat is het niet voor Erik Steinfelder van Thermo Fisher Scientific. Voor hem is het zoveel meer dan dat. “Biobanken zijn van gigantische waarde voor de maatschappij.”
De biobank van vandaag
Voordat we vooruit blikken, kijken we eerst naar het heden. “Hoewel het nog een relatief jonge discipline is, staat er een sterke infrastructuur. Op academisch niveau en in ziekenhuizen wordt er onderling veel uitgewisseld en samengewerkt. Er zijn ook steeds meer antwoorden op juridische en ethische vraagstukken van biobanken, waardoor er vooruitgang wordt geboekt.”
“Mag je biologisch materiaal zomaar delen? Hoe zit het met privacy? Hoe zorgen we ervoor dat informatie over donoren niet op straat belanden? Het zijn maar een paar vragen, en behoorlijk kritische, waar steeds meer antwoorden op zijn.” – Erik Steinfelder, Thermo Fisher Scientific
Gericht behandelen
Er komt een man bij de dokter. Hij vertelt zijn klachten, de huisarts stelt een diagnose en schrijft hem medicijnen voor. Een maand later komt de man terug om te vertellen hoe het met hem gaat. Zijn de klachten nog niet weg? Dan worden er andere wegen ingeslagen totdat er wel er een oplossing is. Maar wat als de huisarts al bepaalde kennis heeft van de man? Dat uit zijn DNA blijkt dat bepaalde behandelingen sowieso weinig tot geen effect zullen hebben? “Op die manier kan je veel gerichter behandelen, sneller tot een oplossing komen en bijwerkingen verminderen.”
Personalized medicine
Dit toekomstbeeld wordt ‘personalized medicine’ genoemd en biobanken zijn hier een cruciaal onderdeel van. “De basis daarvoor is al gelegd: de monsters liggen in de vriesopslagen en de juridische en ethische hobbels zijn voor een belangrijk deel genomen. De volgende stap is biomateriaal analyseren en doorvertalen naar behandelingen. Dat zullen we in de toekomst steeds meer gaan zien.”
Trends ontdekken
Het grootschalig verzamelen van biomateriaal gebeurt in meerdere landen. “Zo heeft Estland een groot deel van de bevolking gevraagd materiaal af te staan. Naar aanleiding daarvan zijn er al personen gebeld met het nieuws zichzelf verder te laten onderzoeken, omdat er signalen zijn van een bepaalde diagnose.” Het verzamelen van DNA is voor meer dingen goed. “Het doel is om trends en patronen te ontdekken. Een voorbeeld daarvan is roken. Tegenwoordig krijgen steeds meer mensen longkanker die zelf nooit gerookt hebben. Met behulp van DNA en onderzoek op bloed en weefsel van patiënten wordt achterhaald hoe dit kan en welke gen patronen ermee te maken hebben. Met deze informatie kan ook weer iets gezegd worden over de beste therapie of behandeling. Die kennis is ontzettend waardevol voor de maatschappij.”
Hoe komen we daar?
“Biobanken worden groter”, vervolgt Steinfelder. “Maak er gebruik van en schrik niet van de juridische en ethische hobbels. Omarm ze, bedenk er oplossingen voor en kijk wat mogelijk is. Samen moeten we balanceren tussen de belangen van ziekenhuizen, patiëntenorganisaties en het bedrijfsleven. Iedereen moet daarin samen optrekken en het gesprek niet uit de weg gaan.”
Duik dieper in de wereld van biobanken met Erik Steinfelder.
