Seminar antimicrobiële resistentie

Tijdens de World of Industry, Technology & Science bespraken Maarten van Dongen, John Rossen en Pieter-Jan Haas de groeiende impact van antimicrobiële resistentie (AMR), de uitdagingen voor de gezondheidszorg en de recente innovaties op het gebied van diagnostiek. Hun boodschap was helder: om AMR effectief te bestrijden, is wereldwijde samenwerking, een multidisciplinaire aanpak en technologische vooruitgang essentieel.

Wereldwijde samenwerking

Maarten van Dongen, oprichter van AMR Insights, benadrukt dat AMR een groeiend mondiaal probleem is. Bacteriën ontwikkelen steeds meer weerstand tegen antibiotica, wat leidt tot moeilijk behandelbare infecties. Van Dongen noemt AMR een one health-probleem dat alle sectoren raakt: van humane en veterinaire geneeskunde tot de landbouw en het milieu.

Hij schetst de impact met enkele schokkende cijfers: jaarlijks overlijden vijf miljoen mensen als gevolg van AMR, en zonder ingrijpende maatregelen zou dat aantal tegen 2050 kunnen verdubbelen. Hij roept op tot internationale samenwerking en presenteert zes belangrijke strategieën, waaronder het verantwoord gebruik van antibiotica, betere hygiëne, vaccinatie, verbeterde diagnostiek en alternatieve therapieën zoals bacteriofagen.

Infection diagnostics

Professor John Rossen, hoogleraar moleculaire microbiologie bij Isala Zwolle en het UMCG, gaat dieper in op innovatieve diagnostische technologieën. Hij bespreekt de kracht van metagenomics, waarmee het genetisch materiaal van alle micro-organismen in een monster wordt geanalyseerd. Dit biedt de mogelijkheid om nieuwe en onbekende infecties sneller op te sporen.

Rossen illustreert dit aan de hand van een voorbeeld: bij een patiënt werd, nadat standaardtests de oorzaak niet konden achterhalen, een  zeldzame bacterie ontdekt dankzij metagenomics. Door de enorme hoeveelheid data die deze techniek oplevert, is kunstmatige intelligentie essentieel om patronen en resistentiemechanismen snel te herkennen. Rossen pleit voor verdere standaardisatie om de techniek breed toegankelijk te maken. Vervolgens wijst hij op de potentie van metagenomics om uitbraken in bijvoorbeeld ziekenhuisafvalwater tijdig te voorspellen.

Bacteriofagen

Arts-microbioloog Pieter-Jan Haas van het UMC Utrecht belicht bacteriofagen als veelbelovende aanvulling op antibiotica. Deze virussen zijn in staat om specifiek bacteriën aan te vallen en kunnen mogelijk antibioticaresistente infecties bestrijden zonder bijwerkingen.

Haas wijst op de uitdagingen die gepaard gaan met het klinisch testen van fagen: trials zijn complex vanwege de korte houdbaarheid van fagen en de kans dat bacteriën resistentie tegen fagen ontwikkelen. Hij noemt de noodzaak van goed ontworpen klinische studies om de effectiviteit van bacteriofagen vast te stellen en wijst op de veelbelovende resultaten die tot nu toe zijn geboekt. Hier plaatst hij de kanttekening bij dat veel onderzoek nog in een experimenteel stadium verkeert.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid

Het seminar eindigt met een krachtige oproep voor multidisciplinaire en wereldwijde inspanningen om AMR te bestrijden. De combinatie van nieuwe diagnostische mogelijkheden zoals metagenomics en veelbelovende therapieën zoals bacteriofagen biedt perspectief. Alleen door samenwerking en voortdurende innovatie kunnen we de impact van antimicrobiële resistentie op de samenleving beperken. De strijd tegen AMR is een gezamenlijke verantwoordelijkheid, waarbij technologie, onderzoek en beleid elkaar versterken.