Saving energy in the lab: this is how you do it

In september 2022 won Hogeschool Leiden met hun duurzame initiatieven de Duurzaam Lab Challenge tijdens de World of Technology & Science. Zij hebben de afgelopen jaren in de vijftien labs op het Bio Science Park een groot aantal projecten gerealiseerd om energie te besparen. Jurriaan Beckers, hoofd chemie laboratoria bij Hogeschool Leiden, vertelt hoe zij dat hebben aangepakt.

Een duurzame blik

Jurriaan legt uit dat de challenge weliswaar een mooie aanleiding was om de gerealiseerde besparingen op papier te zetten, maar dat de Hogeschool al langer de wens had om zichzelf als duurzame school te profileren. Daarom is de hogeschool in 2015 de milieu norm ISO 14001 gaan volgen. “Om aan de doelstellingen van deze norm te voldoen zijn wij eerst vanuit facilitair met duurzame stappen begonnen. Zo hebben we in de hele hogeschool de verlichting aangepast naar ledlampen en zijn er waterbesparende toiletten geïnstalleerd.”

Een belangrijke eerste stap is om duurzaamheid op de agenda te zetten. Verder is het volgens Jurriaan ook nuttig om eens met een duurzame blik door het lab te lopen. “Als labgebruiker ben je altijd met een bepaalde kerntaak bezig. Maar soms loop je door het lab en let je op veiligheid. Dan zie je ineens een onveilige situatie die je tijdens je dagelijkse bezigheden niet was opgevallen. Zoals je met zo’n veiligheidsblik door het lab loopt kun je ook met een duurzaamheidsblik naar je werkomgeving kijken.”

“Zoals je met zo’n veiligheidsblik door het lab loopt kun je ook met een duurzaamheidsblik naar je werkomgeving kijken.”

Bewustzijn en inzicht

Jurriaan vertelt dat door een ‘duurzame bril’ op te zetten er in één keer onverwachte zaken op kunnen vallen. Zo bleken er bij Hogeschool Leiden een heleboel boilers in de labs te staan. “Er waren soms wel twee of drie boilers per lab. Deze stonden 365 dagen per jaar aan en hielden het water continu op 60 graden, ook tijdens de vakanties. We hebben deze verwijderd en sommige vervangen door efficiëntere doorstroomboilers.”

Naast bewustzijn is ook inzicht in je verbruik erg belangrijk: “Voor twee tientjes koop je een energiemeter voor de apparatuur. Zeker als je oude apparaten hebt, kun je zo eerst meten hoeveel energie ze verbruiken en vanuit daar kijken waar je kan besparen”

Smart research

Er is ook een minder voor de hand liggende manier om energie te besparen. Jurriaan legt uit: “Schaalverkleining is een belangrijk aspect van duurzaamheid. Je kunt jezelf bijvoorbeeld afvragen hoeveel metingen er nu echt nodig zijn voor een bepaald onderzoek. Met de moderne labapparatuur kun je met gemak honderd monsters nemen en verwerken, maar soms is het verstandiger om met vijf te beginnen. Dat scheelt in de opslag én de gebruikte chemicaliën.”

Daarnaast kun je ook bewuster naar duurzaamheid kijken bij de keuze van partners en leveranciers. “Bij de aanbesteding van chemicaliën en laboratoriumverbruiksartikelen stellen wij standaard een aantal duurzaamheidsvragen. Dit kunnen kleine oplossingen zijn, zoals verpakkingsmateriaal en vervoer. Maar als je standaard bij elke aanbesteding een aantal vragen stelt, komt het bij leveranciers en producenten ook op de agenda.”

Draagkracht

Als duurzaamheid eenmaal op de agenda staat, is het zaak om het daar te houden. Volgens Jurriaan is het daarom van belang om de juiste mensen te enthousiasmeren. “Om duurzaamheid levend te houden binnen de organisatie moet je bepaalde mensen hebben die bereid zijn extra stappen te zetten. Je hoeft niet alle medewerkers mee te krijgen, maar als je met kleine duurzaamheidsprojecten begint, ga je vanzelf de mensen vinden die zich hiervoor willen inzetten.”

Ondanks alle gerealiseerde besparingen zijn er nog steeds plannen om te blijven verduurzamen in de toekomst. “Wij hebben zeker de wens om energiezuinigere zuurkasten aan te schaffen, als onze huidige kasten aan vervanging toe zijn. Persoonlijk wil ik ook erg graag kijken naar alternatieven voor single-use plastics om het plasticverbruik te verlagen.”

Wil je meer weten? In this article lees je alles over de uitkomsten van de Duurzaam Lab Challenge en vind je meer handige tips. Verder kan je ook gratis deelnemen aan de Duurzaamheidsworkshop tijdens de beurs LabNL. Inschrijven voor de beurs en de workshop doe je via this link.