Checklist veilig werken met gevaarlijke stoffen in het lab

Veiligheid is topprioriteit. In labs waar met gevaarlijke stoffen wordt gewerkt, speelt dat een nog grotere rol. Door het nemen van een aantal maatregelen kunt u risico’s als blootstelling, brandgevaar en explosies aanzienlijk verminderen. Ontdek acht tips die uw werkomgeving een stuk veiliger maken.

Werk schoon en geordend. De meeste ongelukken met gevaarlijke stoffen gebeuren in een rommelige omgeving, met oude chemicaliën en lege verpakkingen. Ruim uw werkplek goed op. Het 5S-principe kan daarbij een hulpmiddel zijn. Lees hier ons artikel over dit model.

Lees het veiligheidsinformatieblad (VIB) door voordat u van start gaat en pas de voorzorgsmaatregelen hier op aan. Leveranciers in Nederland zijn verplicht om bij een gevaarlijke stof een VIB aan te leveren. Deze bevat informatie over de eventuele schadelijkheid van de stof, benodigde eerste hulpmiddelen, de geadviseerde persoonlijke beschermingsmiddelen, grenswaarden en eventueel noodzakelijke beheersmaatregelen.

Zorg voor passende opslag in een brandveiligheidskast en volg hierbij de PGS 15 richtlijnen. En berg na gebruik de chemicaliën ook weer op in de kast waar ze uit komen.

Etikettering van chemicaliën is verplicht. Stoffen en producten moeten worden geëtiketteerd door de producent/leverancier van een stof of product. Als er in het laboratorium zelf preparaten worden gemaakt of stoffen verdund worden, moet zelf een etiket gemaakt worden. Dit moet in ieder geval bevatten:

• Gevarensymbool
• Signaalwoord(en)
• H-zinnen
• P-zinnen

Stem uw persoonlijke beschermingsmiddelen af op uw werkzaamheden. Vaak wordt er vanuit de werkgever al specifieke eisen gesteld, zoals het dragen van dichte schoenen, een lange broek en een labjas. Werkt u met sterke zuren of gevaarlijke reacties? Draag dan een veiligheidsbril, óók als uw collega naast u bezig is met gevaarlijk stoffen. Gaat u aan de slag met giftige of bijtende stoffen? Vergeet dan uw veiligheidsschoenen niet.

Werk in de zuurkast als u met vluchtige, bijtende en giftige stoffen werkt. En werk bij voorkeur staand. Houd hierbij het raam zo laag mogelijk zodat uw gezicht zich altijd achter het schuifraam bevindt. Hierdoor wordt het risico voor lichamelijk letsel bij spatten en ongelukken verlaagd en is de kans op inademen van giftige dampen beduidend minder.

Zorg voor veilige afvoer na gebruik. Gevaarlijk laboratoriumafval bestaat uit vloeibaar en vast chemisch afval, biologisch afval, radioactief afval, scherp en glasafval. Bepaal de juiste afvalcategorie en gebruik een goedgekeurde verpakking. Etiketteer de verpakking met de juiste informatie. Laat de afvalstromen regelmatig ophalen.

Weet wat te doen bij incidenten. Houd de nummers van de EHBO en BHV-ers paraat. Hang deze bijvoorbeeld bij de ingang van het laboratorium.

Giftige stoffen vereisen voorzichtigheid, maar bij het omgaan met extreem toxische stoffen ligt de lat nog veel hoger. TNO Defensie en Veiligheid werkt onder andere met extreem potente drugs, pesticiden en stoffen die vallen onder het Verdrag Chemische Wapens. Bekijk hier het webinar van Jeroen van der Meer en Jan Langenberg, beiden werkzaam bij TNO, waarin zij toelichten hoe zij hiermee veilig omgaan.