Cybersecurity en Europa. Vriend of vijand?

Traditiegetrouw is Nederland het handelsland dat net zo lang aan een situatie sleutelt totdat er winst uitstroomt. De huidige geopolitieke situatie in combinatie met hoogstaande technologische innovaties eisen een bewustwordingsslag. Tot een aantal jaren geleden konden we ons nog een dosis naïviteit permitteren, maar nu is de wereld veranderd.

Cyber Veilig Nederland richt zich op de verdieping en ziet een wereld waarin we ons de luxe van naïviteit niet meer kunnen veroorloven. Het Oosten en het Westen vormen elk op hun eigen manier een reële bedreiging voor onze (digitale) samenleving en het is maar zeer de vraag of Nederland met een beroep op ‘neutraliteit’ rustig de winst kan blijven afromen.

Bedreigingen

“We zijn afhankelijk van specifieke technologieën waar wij geen alternatief voor hebben,” vat Liesbeth een deel van de problematiek samen. De Russische en Chinese dreiging op onze digitale samenleving is van een andere orde, maar minstens zo relevant. “Deze situatie is in potentie maatschappij ontwrichtend.”

“Dit betekent dat we aan de ene kant niet naïef moeten zijn en aan de andere kant alternatieven moeten ontwikkelen.” Hierbij kun je denken aan in eigenbeheer ontwikkelde systemen zodat Nederland kennis en kunde in huis heeft. Of, dat we voorzorgsmaatregelen treffen voor het geval dat grote systemen (bijvoorbeeld Windows) uitvallen.

Geografisch gezien bedreigen spionage en sabotage ons vanuit het Oosten. En is de voornaamste dreiging vanuit het Westen onze afhankelijkheid van technologieën. Wanneer je nu naar de kaart kijkt, ligt Europa, en dus Nederland, precies in het midden. Of zoals Liesbeth het verwoordt: “we zitten in het midden van de boksbal.”

“Tot 2018 hebben we ons inslaap laten sussen,” zegt Liesbeth. Maar met enige opluchting ziet zij in Europa en in Nederland langzaam het besef en de discussie groeien omtrent ‘digitale autonomie’. Eén van de veranderingen die zij graag ziet is dat de onderlinge samenwerking tussen het bedrijfsleven, universiteiten en de overheid intensiveert. Volgens Liesbeth is hier nog heel veel te winnen.

Alternatieven

Naast deze bewustwordingsslag legt Cyber Veilig Nederland ook de focus op onderwijs. Een speerpunt is dat  in de breedte van alle opleidingen cyberveiligheid onderdeel vormt van het curriculum. Cyberveiligheid is minstens zo relevant voor automonteurs als voor bankmedewerkers. Maar ook buschauffeurs worden geconfronteerd met cyberveiligheid en moeten weten wat te doen wanneer de organisatie getroffen wordt door een systeemfout, cyberdreiging of -aanval.

“Cyber Veilig Nederland stimuleert de bewustwording dat digitalisering onderdeel van je werk is, maar ook dat iedereen zich realiseert dat het veilig maken én veilig houden van Nederland nadrukkelijk een rol speelt bij alles dat wij doen.”

Hier ligt voor ons de uitdaging: hoe werken we zo snel en efficiënt mogelijk om falende systemen heen? We hebben alternatieven nodig die potentieel maatschappelijke ontwrichtingen kunnen verzachten of zelfs omzeilen.