Omgevingsonderzoek en hygiënemonitoring voor voedselveiligheid

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) stelt steeds strengere veiligheids- en hygiëne-eisen voor voedselproducenten. Nieuwe normen moeten potentieel risico op (na)besmetting verkleinen. Periodiek onderzoek van de productieapparatuur en -omgeving is daarom noodzakelijk.

Met een achtergrond bij Eurofins  Food Feed en Water testing, is Mirna Kats zeker niet onbekend met dit onderwerp. Nu werkt ze als accountmanager bij Boom, leverancier van laboratoriumbenodigdheden. In dit artikel lees je alles over omgevingsonderzoek en hygiënemonitoring bij voedselproducenten, en welke handige tools Boom hiervoor heeft.

Waarom is omgevingsonderzoek zo belangrijk?

De NVWA-normen zijn strenger, en regelmatig omgevingsonderzoek waarborgt de hygiëne binnen de voedingsmiddelenproductie. “Door periodieke checks zie je snel of er een besmetting is, bijvoorbeeld met de listeria-, legionella- of salmonellabacterie.”

Wist je dat ziekteverwekkende bacteriën op nummer twee staan als reden voor recalls? Nummer één is verkeerde allergeeninformatie op etiketten. 

De productie starten met schone apparatuur voorkomt (na)besmetting. Besmette producten moeten immers worden teruggeroepen. Dat heeft veel impact: ze moeten vernietigd worden, dat is voedselverspilling. De productielijn schoonmaken – na proactief testen – kan besmetting voorkomen.

Hoe werkt hygiënemonitoring?

Er zijn verschillende testen om de hygiëne van de omgeving te meten. Vaak wordt gebruikgemaakt van microbiologische checks, maar die tonen pas de volgende dag resultaat. Een slecht resultaat betekent de recall van een partij. Uiteraard willen we duurzaam produceren en weinig levensmiddelen verspillen.

“Boom biedt verschillende soorten test- en meetapparatuur aan voor laboratoria. Voor voedselveiligheid zijn de populairste de ATP-meter (adenosinetrifosfaat-meter), en DIY-kits (do it yourself) om snel op allergenen te testen.”

Omgevingsonderzoek op vier manieren:

Microbiologische checks: veelvuldig gebruikt; duren wat langer.

ATP-meters: testen met een swab; binnen enkele secondes resultaat.

Eiwitmetingen: in no time zichtbaar of er nog allergenen in de productielijn aanwezig zijn.

DIY-tests: ideaal voor de interne kwaliteitscontrole; makkelijk in gebruik.

ATP-meters voor omgevingsonderzoek

Alle cellen van bacteriologische, plantaardige of dierlijke herkomst bevatten de energiedrager ATP. Een ATP-meter meet de hoeveelheid achtergebleven productresten. “Neem met een swab een monster af voor een oppervlakte- of watertest. Doe het monster in de ATP-meter. Het voordeel hiervan is dat je binnen enkele secondes al resultaat hebt”, vertelt Mirna. De meter is compact en eenvoudig in gebruik: speciaal ontworpen voor de productieomgeving.

“De test is echt voor de producent zelf. Je ziet binnen een paar tellen of de productielijn en -omgeving goed zijn schoongemaakt. De meter geeft het aantal eenheden aan; je leest dus direct af of het buiten of binnen de norm is.” Als het binnen de norm is, stuur je de monsters nog wel naar een geaccrediteerd lab, dat dan in een analysecertificaat vastlegt dat de hygiëne binnen de norm is.

Eiwitmetingen voor allergenen

Ook eiwitmetingen dragen bij aan de voedselveiligheid binnen de voedingsmiddelenindustrie. Ze zijn uiterst geschikt bij een allergenenprotocol. Deze zeer gevoelige testen tonen met een kleurreactie aan dat er na reiniging geen eiwitten meer aanwezig zijn. Alle typen allergenen zijn dan dus verwijderd, bijvoorbeeld melk, noten, pinda’s en gluten.

DIY-kits om snel te testen

Deze tests zijn speciaal gemaakt om de aanwezigheid van proteïnes te controleren, cleaning-in-place (CIP), dus in het laatste spoelwater, omgevingsmonsters, voedselingrediënten of voedingsproducten. “Heel handig, want iedereen kan ze gebruiken. Je kunt zelf snel zien of er nog allergenen zijn na het schoonmaken van de productielijn en -apparatuur.” Ideaal voor de eigen kwaliteitscontrole dus.

Aan de slag met omgevingsonderzoek en hygiënemonitoring

Naast deze testmogelijkheden is ook algehele hygiëne belangrijk: goed de handen wassen, handschoenen en haarnetjes dragen. Maak de hygiënemonitoring daarmee dus compleet. Zo doen we er alles aan om binnen de voedingsmiddelenindustrie de hygiëne, kwaliteit en veiligheid hoog te houden. En om voedselverspilling te voorkomen.