Veiligheid in een laboratorium is van levensbelang. Maar toch kan en vooral moet het nog een stuk beter. Dat ziet ook arbeidshygiënist Corné Bulkmans. Vanuit zijn eigen consultatiebureau Muopo en voor Stichting PHOV komt hij al vele jaren in allerlei laboratoria. We spraken hem over veiligheid, en hij ziet veel verbeterpunten. “Er vallen nog een hoop stappen te zetten.”
De bewustwording ontbreekt
Chemisch afval netjes verwerken, handschoenen uit bij het opnemen van de telefoon en de zuurkast correct gebruiken. Natuurlijk gaat het in veel laboratoria hartstikke goed op het gebied van veiligheid. Maar in veel labs schieten deze simpele basishandelingen erbij in. Vanwege tijdsgebrek, een bepaalde bedrijfscultuur of omdat mensen simpelweg de noodzaak niet inzien. Corné Bulkmans: “Iedereen weet wat er mis kan gaan als je de veiligheidsregels niet in acht neemt. Je denkt al snel ‘bij mij gaat het niet mis’. Maar je kunt ook anderen in gevaar brengen. Dat stukje bewustwording ontbreekt nog vaak, zie ik.”
Bulkmans kan het weten. Al jaren bezoekt hij met grote regelmaat laboratoria, die hem inhuren om eens te komen kijken en een Risico-Inventarisatie en Evaluatie te maken, een RI&E. “Dan loop je eens rond door zo’n lab en neem je alles onder de loep. Je praat met werknemers, zet enquêtes uit. Je evalueert risico’s en herkent gevaren. We kijken echt op werkplekniveau wat er verkeerd gaat en beter kan. Daar maak je een rapport van, dat is een RI&E.”
Ongeluk zit in een klein hoekje
Een laboratorium is natuurlijk een kleine afspiegeling van een grote productieomgeving. De gevaren bestaan op een kleinere schaal, waardoor ze minder opvallen of zichtbaar zijn. “Een laborant is vaak met heel veel kleine hoeveelheden stofjes bezig. Dat maakt voor even niet uit, daar merk je niks van. Maar wat doen al die stofjes samen op termijn met je lichaam? Daar weten we wetenschappelijk nog veel te weinig van”, weet Bulkmans. “Denk ook aan nieuwe geneesmiddelen. De langetermijneffecten weet je niet. Maar ben je bewust van de risico’s, dat is al stap één.”
Daarbij komen ook de nieuwste ontwikkelingen. “Veel labs mechaniseren. Daar komt nieuwe apparatuur bij kijken, dan is het belangrijk dat je goed in kaart brengt of dat ook nieuwe gevaren met zich meebrengt. De laatste tijd gaat het ook veel over tinnitus. Hoe is het in een lab met de decibellen gesteld? Brengt het in kaart, laat er een analyse op los. Maar ben ook niet bang je mond open te trekken. Stel misstanden aan de kaak. Je doet het voor je eigen veiligheid en die van anderen.”
Gestrekt been
Maar ja, hoe zorg je nu dat je samen goed op de veiligheid let? “Er mag op de opleidingen wel wat meer aandacht voor zijn. En het is belangrijk dat er een open cultuur heerst in een lab. Maar het is natuurlijk lastig om elkaar aan te spreken. Dat is voor ons lekker makkelijk. Wij komen ergens binnen, kunnen alles benoemen en mogen er met gestrekt been in. Dan kun je dingen zeggen die een werknemer niet zo snel zou zeggen omdat die aan zijn of haar carrière denkt. Als wij dan onze RI&E afhebben is het verder aan het bedrijf.” Met een lach: “Maar meestal luisteren ze gelukkig wel naar ons.”
In zo’n RI&E gaat het niet alleen over zuurkasten en handschoenen. Maar ook over dingen waar je niet meteen aan zou denken maar die eigenlijk ook onder veiligheid vallen. Bulkmans: “Denk aan ongewenste omgangsvormen, hoge werkdruk, intimidatie op de werkvloer. Ook die zaken staan in de Arbowet en het is onze taak om daar op te letten. Met z’n allen. We zien regelmatig dat er tussen de 15% en 30% van de mensen in een lab aangeeft dat ze gepest worden. Cijfers waar je van schrikt. Gelukkig krijgt deze sociale kant de laatste jaren meer aandacht.”
LabSafety event
Tijdens het LabSafety event, op 23 mei 2023 in het Van der Valk hotel in Vianen, ligt de focus op de veiligheid in het lab. Het evenement heeft een gevarieerd lezingenprogramma, waarbij experts en veiligheidskundigen vanuit diverse vakgebieden aan het woord komen. Je komt er ook veel te weten over een veilige inrichting van het lab, producten en apparatuur die veilig werken bevorderen. Bulkmans is er dagvoorzitter. Hoe hij dat in gaat vullen? “Op mijn manier. Luchtig en met een knipoog. Dat blijft het beste hangen bij de mensen en zo zorgen we met z’n allen dat laboratoria zo veilig mogelijk zijn.”
Lees meer over het LabSafety event of meld je aan voor de nieuwsbrief en blijf op de hoogte.
English (UK)