Het Mobiele Drinkwater Laboratorium van Vitens

“Het is niet meer dan een steekwagentje”, zegt Adrie als hij beschrijft hoe het mobiele drinkwaterlaboratorium eruit ziet. “Het systeem is flexibel ingericht, dus je sluit makkelijk een andere sensor aan. Verder is het heel gebruiksvriendelijk, je hebt stroom nodig en leest vrijwel direct de data uit.” MoDriLab meet de biologische, fysische en chemische eigenschappen van water. Denk bijvoorbeeld aan chloor, pH, troebelheid en bacteriën.

Continue monitoring

Vitens gebruikt sensoren om de kwaliteit van het drinkwater continu te monitoren. “Normaal gesproken nemen we monsters van het water en die analyseren we in het laboratorium. Dit kost veel tijd. Je weet pas dat er iets niet klopt wanneer je het testresultaat binnen hebt. Ondertussen wordt het water de leidingen in gepompt.” Door het gebruik van sensoren heeft Vitens een live beeld van de waterkwaliteit. “Zo zien we realtime precies welke kwaliteit we leveren.”

De voordelen van het gebruik van sensoren gaat verder dan het meten van waterkwaliteit, legt Adrie uit. “Met de sensoren kunnen we het water heel precies volgen. Wanneer we bij een productielocatie een kleine piek in de hardheid meten, dan komen we deze piek een paar uur later weer tegen bij een distributieknooppunt. Met die informatie kunnen we onze hydraulische modellen nauwkeurig controleren.”

Flow cytometer

Met de mobiele sensoren van MoDriLab is het mogelijk om op hele specifieke plekken te meten, bijvoorbeeld bij werkzaamheden aan een leiding of bij productieproblemen. Het MoDriLab wordt op dit moment ingezet bij een water reservoir, waar drinkwater vanuit verschillende productielocaties tijdelijk wordt opgeslagen. “Daar meten we het effect van hoge buitentemperaturen op de waterkwaliteit van het water in het reservoir. Het reservoir staat buiten en we willen weten wat er precies gebeurt als de zon daar de hele dag op schijnt. We meten met mobiele sensoren onder andere de cel aantallen en de fysische kwaliteit van het drinkwater.”

De cel aantallen worden gemeten met een flow cytometer. Dit levert interessante resultaten op, vertelt Adrie: “We hebben eerder bij andere reservoirs online flow cytometer metingen uitgevoerd. Hier zagen we op bepaalde momenten de cel aantallen stijgen. Deze stijging konden we relateren aan het vulproces van het reservoir. Door dit inzicht kan Vitens het vulproces van het reservoir aanpassen, om daarmee de cel aantallen in het reservoir laag te houden.”

Aanvulling

Inmiddels is er goedkeuring voor de ontwikkeling van een tweede MoDriLab. “Die gaan we anders inrichten. Het steekwagentje is te breed en kan niet elke trap op. Versie twee wordt kleiner, ik denk dat het losse koffertjes worden.” Adrie geeft aan dat er ook wensen zijn met betrekking tot de sensoren, want op dit moment is het nog niet echt mogelijk om fecale verontreiniging op te sporen met sensoren. “Het probleem is dat we in het Nederlandse drinkwater – gelukkig – maar heel weinig contaminanten zoals E. coli vinden. Als het dus een keer misgaat, dan zijn de concentraties heel laag. Zo laag dat een sensor het niet oppikt.”

Adrie concludeert dat de online sensoring de laboratoriumanalyse niet vervangt, maar dat het een mooie aanvulling is. “De grootste toegevoegde waarde van online sensoring is dat we waterkwaliteitsverschillen nu heel nauwkeurig kunnen voorspellen. Als we een piek of patroon in de data zien dan weten we precies wanneer en vooral waar we een monster moeten nemen. De kwaliteit van ons drinkwater is goed en heel stabiel. Het is dus de kunst om gedurende een waterkwaliteitsverandering, deze kwaliteit met lab-metingen te testen. Hopelijk kunnen online sensoren zoals MoDriLab daar een bijdrage aan leveren.”